همه چیز درباره اظهارنامه عملکرد

 در دنیای مالی و حسابداری، ثبت اظهارنامه مالیاتی یکی از وظایف اساسی و حساس است که در مدیریت مالی کسب‌وکارها نقش کلیدی ایفا می‌کند. در این میان، اظهارنامه عملکرد، یک نوع مهم از اظهارنامه‌های مالیاتی هستند که هر کدام نقش و کاربرد خاص خود را دارند. اظهارنامه عملکرد، گزارش سالیانه‌ای از سود و زیان کسب‌وکار و محاسبه مالیات بر درآمد را ارائه می‌دهد و به سازمان‌های مالیاتی کمک می‌کند تا میزان مالیات نهایی را تعیین کنند.

 اظهارنامه عملکرد چیست؟

 اظهارنامه عملکرد به سندی گفته می‌شود که مشمولان مالیاتی، اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی، برای اعلام درآمد و هزینه‌های سالانه خود به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه می‌دهند. این اظهارنامه شامل اطلاعاتی از درآمد، هزینه‌ها، سود و زیان و سایر جزئیات مالی کسب‌وکار است که در نهایت مبنای محاسبه مالیات سالانه قرار می‌گیرد.

 اظهارنامه عملکرد یک نوع اظهارنامه مالیاتی است که کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی موظف‌اند در پایان هر دوره مالی، پس از محاسبه سود و زیان ناشی از معاملات و رویدادهای مالی طی آن دوره، نسبت به ارائه آن اقدام کنند. بر اساس قوانین مالیاتی، این اشخاص باید ۲۵ درصد از سود خالص خود را به‌عنوان مالیات بر عملکرد پرداخت کنند.

 چه افرادی باید اظهارنامه عملکرد تهیه کنند؟

 تمام اشخاص حقیقی و حقوقی که درآمد کسب می‌کنند، مشمول مالیات بر عملکرد هستند. این افراد باید اظهارنامه عملکرد را تهیه کرده و به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. در ادامه به‌صورت کامل به شرح این موارد می‌پردازیم:

 اشخاص حقوقی

 طبق ماده ۱۱۰ قانون مالیات‌های مستقیم، تمامی افرادی که شرکتی به نام آن‌ها ثبت شده، موظف به تهیه و ارسال اظهارنامه مالیاتی عملکرد اشخاص حقوقی هستند و باید مالیات مربوط به عملکرد شرکت خود را پرداخت کنند. علاوه بر تکمیل اظهارنامه مالیاتی، این افراد باید مدارک ثبت شرکت خود به همراه آخرین تغییرات را به سازمان امور مالیاتی ارسال نمایند. همچنین، ارائه ترازنامه سود و زیان نیز جزو موارد ضروری در تکمیل اظهارنامه عملکرد است.

 افراد مشمول ارسال اظهارنامه عملکرد باید حداکثر تا تاریخ ۳۱ تیرماه هر سال، اظهارنامه خود را به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. باتوجه‌به قانون جدید سامانه مودیان، تمامی اشخاص حقوقی و شرکت‌ها موظف هستند که فاکتورهای مالی خود را در سامانه مودیان مالیاتی ثبت کنند و همچنین اطلاعات کاملی در خصوص معافیت‌های مالیاتی داشته باشند.

 اشخاص حقیقی

 بر اساس ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم، افرادی که کسب‌وکار شخصی دارند و از این طریق درآمد کسب می‌کنند، موظف به تهیه و ارسال اظهارنامه مالیاتی عملکرد اشخاص حقیقی و پرداخت مالیات مربوطه هستند. در این مسیر، استفاده از نرم‌افزار اموال و دارایی ثابت می‌تواند به این افراد کمک شایانی کند.

 این اشخاص باید اظهارنامه عملکرد خود را در زمان تعیین‌شده توسط اداره مالیات برای یک سال مالی تهیه و به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. در چنین صورتی علاوه بر رعایت قوانین مالیاتی، از مزایای معافیت مالیاتی سال ۱۴۰۰ بهره‌مند شوند. افراد مشمول ارسال اظهارنامه عملکرد باید حداکثر تا تاریخ ۳۱ خردادماه هر سال، اظهارنامه عملکرد سال قبل خود را به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند.

 مدارک موردنیاز برای تکمیل اظهارنامه عملکرد

 برای تکمیل اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی، مدارک زیر ضروری است و باید به‌دقت و طبق دستورالعمل‌های سازمان امور مالیاتی تکمیل و ارسال شوند:

 صورت‌های مالی سالانه

 ترازنامه

  شامل دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق مالکانه شرکت

 صورت سود و زیان

 شامل درآمدها، هزینه‌ها، سود و زیان دوره مالی

 صورت جریان وجوه نقد

  اطلاعات مربوط به ورود و خروج نقدینگی شرکت

 گزارش حسابرسی (در صورت لزوم)

 اگر شرکت مشمول حسابرسی باشد، باید گزارش حسابرس مستقل شامل تأییدیه یا توضیحات حسابرس در خصوص صورت‌های مالی ارائه گردد.

 صورت‌حساب مالیات بر ارزش‌افزوده

 فاکتورهای خریدوفروش که به ثبت مالیاتی و جمع‌آوری مالیات بر ارزش‌افزوده مرتبط می‌شوند، باید در اظهارنامه لحاظ شوند.

 گزارش‌های مالیاتی سال‌های گذشته

 اطلاعات مربوط به مالیات‌های پرداختی یا بدهی‌های مالیاتی از سال‌های گذشته باید به همراه مستندات مربوطه ارسال شوند.

 صورت معاملات فصلی

 تمامی معاملات خریدوفروش که در طول سال انجام شده‌اند، باید در قالب صورت‌های مالی فصلی ثبت و ارائه شوند. این اطلاعات باید به طور دقیق با مبالغ ذکر شده در اظهارنامه مطابقت داشته باشد.

 مدارک مربوط به هزینه‌های قابل‌قبول مالیاتی

 مستندات مربوط به هزینه‌های عملیاتی و سرمایه‌ای، مانند فاکتورها و قراردادهای مربوط به خرید کالا و خدمات، حقوق و دستمزد کارکنان، اجاره‌بها و سایر هزینه‌های کسر شونده از درآمد است.

 مدارک ثبت شرکت و تغییرات آن

 گواهی‌نامه ثبت شرکت، اساسنامه، صورت‌جلسات تغییرات در هیئت‌مدیره یا ساختار مالکیتی و سایر مستندات قانونی مرتبط با وضعیت حقوقی شرکت باید به اظهارنامه ضمیمه گردد.

 ترازنامه تکمیلی و اطلاعات مربوط به دارایی‌ها

 جزئیات دارایی‌ها و مستغلات شرکت (شامل املاک، ماشین‌آلات، تجهیزات و سایر دارایی‌ها) که در محاسبه مالیات تأثیر دارند، باید به طور کامل ثبت شوند.

 لیست حقوق و دستمزد

 اطلاعات کامل در مورد حقوق و دستمزد پرداختی به کارکنان که شامل بیمه و مالیات‌های کسرشده می‌شود.

 کد اقتصادی شرکت

 کد اقتصادی معتبر و اطلاعات مربوط به وضعیت مالیاتی شرکت شامل این مدارک است.

 مدارک مربوط به معافیت‌های مالیاتی (در صورت وجود)

 اگر شرکت از معافیت‌های مالیاتی برخوردار است، باید مدارک و مستندات مربوط به معافیت‌ها از جمله پروژه‌های خاص، مناطق آزاد تجاری و سایر استثنائات را به همراه اظهارنامه ارسال کند.

 پیوست‌ها و مستندات تکمیلی دیگر

 بسته به نوع فعالیت شرکت و موضوعات خاص، ممکن است مستندات اضافی مانند قراردادها، گواهینامه‌ها یا تأییدیه‌های مربوط به فعالیت‌های خاص نیاز باشد.

 نحوه ارسال اظهارنامه عملکرد

 در ادامه فرایند ارسال اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی به ترتیب ذکر شده است:

 آماده‌سازی مدارک و مستندات مالی

 ابتدا تمامی مدارک و مستندات لازم برای تکمیل اظهارنامه مالیاتی (که قبلاً در مورد آن توضیح داده شد) باید آماده و تکمیل شوند. این شامل صورت‌های مالی سالانه (ترازنامه، سود و زیان)، صورت معاملات فصلی، فاکتورهای هزینه‌ها و درآمدها، مدارک ثبت شرکت و… است.

 ورود به سامانه مالیاتی

به سایت سامانه مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور (https://tax.gov.ir) وارد شوید. در قسمت “ورود به سیستم” یا “ورود به سامانه” با استفاده از کد اقتصادی و رمز عبور شرکت خود وارد شوید. اگر قبلاً ثبت‌نام نکرده‌اید، باید ابتدا ثبت‌نام کنید.

 انتخاب نوع اظهارنامه

پس از ورود به سامانه، از بخش مربوط به اظهارنامه‌های مالیاتی، گزینه اظهارنامه عملکرد اشخاص حقوقی را انتخاب کنید. در صورت لزوم، انتخاب دوره مالیاتی (مثلاً سال مالی موردنظر) را انجام دهید.

 تکمیل اطلاعات اظهارنامه

اطلاعات مربوط به سود و زیان، دارایی‌ها و بدهی‌ها، حقوق و دستمزد و معاملات را طبق صورت‌های مالی خود وارد کنید. تمامی بخش‌های اظهارنامه را بادقت تکمیل کنید. برای هر فیلد از اظهارنامه، توضیحات یا راهنمایی‌های ارائه‌شده در سامانه را مطالعه کنید. درصورتی‌که از نرم‌افزارهای مالی استفاده می‌کنید، می‌توانید اطلاعات را از آن نرم‌افزار به سامانه منتقل کنید.

 ضمیمه‌کردن مدارک و مستندات

مدارک تکمیلی شامل صورت‌های مالی، گزارش حسابرسی (در صورت لزوم)، صورت‌حساب‌های مالیات بر ارزش‌افزوده و سایر مستندات را به بخش مربوطه در سامانه بارگذاری کنید. این مدارک باید به‌صورت اسکن‌شده و در فرمت‌های مجاز (مانند PDF یا JPG) آپلود شوند.

 بررسی و تایید اطلاعات

قبل از ارسال نهایی، تمامی اطلاعات واردشده را به‌دقت بررسی کنید. این مرحله بسیار مهم است، زیرا اشتباهات واردشده می‌تواند منجر به جریمه‌ها یا نیاز به اصلاحات بعدی شود. مطمئن شوید که تمامی مدارک موردنیاز آپلود شده و تمامی فیلدها تکمیل شده است.

 محاسبه و ارسال اظهارنامه

پس از تکمیل و بررسی اطلاعات، گزینه محاسبه مالیات را انتخاب کنید تا سیستم مالیات محاسبه‌شده را به شما نمایش دهد. در صورت تایید مبلغ مالیات و صحت اطلاعات، گزینه ارسال اظهارنامه را انتخاب کنید تا اظهارنامه به سازمان امور مالیاتی ارسال شود.

 دریافت کد رهگیری

پس از ارسال موفقیت‌آمیز اظهارنامه، سیستم یک کد رهگیری به شما خواهد داد. این کد را برای پیگیری وضعیت ارسال اظهارنامه و هرگونه اصلاحات بعدی ذخیره کنید. توصیه می‌شود که کد رهگیری را چاپ کرده و به‌عنوان مدرک معتبر نگهداری کنید.

 پیگیری و رفع مشکلات احتمالی

 درصورتی‌که بعد از ارسال اظهارنامه، سازمان امور مالیاتی نیاز به اصلاحات یا مستندات اضافی داشته باشد، از طریق سامانه به شما اطلاع‌رسانی خواهد شد. شما باید به‌موقع به این درخواست‌ها پاسخ دهید و در صورت لزوم، اصلاحات لازم را انجام دهید.

 پرداخت مالیات

پس از ارسال اظهارنامه و تایید آن توسط سازمان امور مالیاتی، مبلغ مالیات محاسبه‌شده به شما اعلام خواهد شد. پرداخت مالیات در تاریخ تعیین‌شده (معمولاً تا پایان تیرماه سال بعد) الزامی است. مبلغ مالیات را از طریق سامانه پرداخت مالیات و به روش‌های مختلف (کارت به کارت، اینترنتی و…) پرداخت کنید.

 ثبت و نگهداری سوابق

 پس از تکمیل فرایند ارسال اظهارنامه و پرداخت مالیات، تمامی مستندات و سوابق مرتبط را برای مدت‌زمان تعیین‌شده (به طور معمول ۵ سال) نگهداری کنید تا در صورت نیاز به بررسی یا بازدیدهای مالیاتی، مشکلی نداشته باشید.

 نرخ مالیات‌بردرآمد اشخاص حقوقی چگونه است؟

 این نرخ می‌تواند باتوجه‌به نوع فعالیت، منطقه جغرافیایی، معافیت‌ها و شرایط خاص شرکت‌ها متفاوت باشد که در ادامه به شرح کامل آن می‌پردازیم:

 نرخ عمومی مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی

طبق ماده ۱۰۵ قانون مالیات‌های مستقیم، نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی (شرکت‌ها) ۲۵% از سود خالص آن‌ها است. سود خالص به این معنی است که از درآمد شرکت، هزینه‌ها، استهلاک‌ها و سایر هزینه‌های قابل‌قبول کسر می‌شود.

 مالیات بر درآمد شرکت‌های فعال در مناطق آزاد تجاری – صنعتی

شرکت‌های مستقر در مناطق آزاد تجاری – صنعتی برای سال‌های ابتدایی فعالیت خود از معافیت‌های مالیاتی برخوردارند. طبق ماده ۱۳۲ قانون مالیات‌های مستقیم، شرکت‌های فعال در مناطق آزاد تجاری – صنعتی از مالیات بر درآمد برای ۵ سال از تاریخ شروع فعالیت خود معاف هستند. پس از ۵ سال، این معافیت به‌تدریج کاهش می‌یابد و در سال دهم فعالیت، معافیت کامل از مالیات به ۵۰% کاهش می‌یابد. بعد از ۲۰ سال فعالیت، نرخ مالیات این شرکت‌ها به همان نرخ عمومی (۲۵%) می‌رسد.

 مالیات شرکت‌های فعال در مناطق ویژه اقتصادی

طبق ماده ۱۳۸ قانون مالیات‌های مستقیم، شرکت‌های فعال در مناطق ویژه اقتصادی ممکن است از معافیت‌ها یا تخفیف‌های مالیاتی برخوردار شوند، اما نرخ دقیق مالیات آن‌ها بسته به نوع فعالیت و شرایط خاص هر منطقه متغیر است.

 مالیات شرکت‌های دانش‌بنیان

 طبق ماده ۱۳۲ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، شرکت‌های دانش‌بنیان به مدت ۱۵ سال از تاریخ ثبت شرکت در قالب شرکت‌های تخصصی فناوری و نوآوری از معافیت مالیاتی برخوردار می‌شوند.

 مالیات بر درآمدهای خارجی

شرکت‌های ایرانی که از منابع خارجی درآمد کسب می‌کنند، طبق ماده ۱۰۴ قانون مالیات‌های مستقیم، از درآمدهای خارجی مشمول مالیات بر درآمد به نرخ ۲۵% می‌شوند. همچنین، طبق معاهدات مالیاتی بین‌المللی ممکن است این نرخ برای برخی کشورها کاهش یابد.

 مالیات بر درآمد شرکت‌های پیمانکاری

شرکت‌های پیمانکاری که از نوع شرکت‌های خدماتی یا شرکت‌های پیمانکاری هستند، معمولاً مشمول مالیات علی‌الراس می‌شوند. این مالیات به‌صورت پیش‌فرض از سوی سازمان امور مالیاتی محاسبه و برای این شرکت‌ها تعیین می‌شود. نرخ مالیات شرکت‌های پیمانکاری در فعالیت‌های عمرانی ممکن است پایین‌تر از نرخ عمومی باشد و بستگی به نوع قرارداد و پروژه داشته باشد.

 مالیات شرکت‌های نفتی و منابع طبیعی

 شرکت‌های فعال در حوزه نفت، گاز و منابع طبیعی ممکن است طبق قراردادهای خاص خود مشمول نرخ‌های متفاوت مالیاتی شوند. این نرخ‌ها طبق موافقت‌نامه‌های مالیاتی و قراردادهای مربوط به بهره‌برداری از منابع طبیعی تعیین می‌شود.

  ارسال به‌موقع اظهارنامه عملکرد چه مزایای دارد؟

 مودیانی که سه سال متوالی اظهارنامه خود را در موعد مقرر ارسال و مالیات آن را پرداخت کنند، در پایان سال سوم، به میزان ۵% از مالیات‌های پرداختی در سه سال گذشته خود را به‌عنوان پاداش یا جایزه دریافت خواهند کرد.

 آیا امکان اعتراض به مبلغ اظهارنامه عملکرد وجود دارد؟

 بله، امکان اعتراض به مبلغ اظهارنامه عملکرد وجود دارد. مودیان مالیاتی می‌توانند در صورت اختلاف با مبلغ مالیات محاسبه‌شده، به اداره امور مالیاتی مراجعه کرده و درخواست اصلاح یا بررسی مجدد اظهارنامه خود را داشته باشند. همچنین، در صورت عدم توافق، می‌توانند از طریق کمیته حل اختلاف مالیاتی یا دادگاه‌های مالیاتی پیگیری کنند.

 مهلت پرداخت مبلغ اظهارنامه عملکرد، تا چه زمانی است؟

 مهلت پرداخت مبلغ اظهارنامه عملکرد تا ۳۱ تیرماه سال بعد از پایان دوره مالی شرکت‌ها است. به عنوان مثال مثال، مهلت پرداخت سال مالی 1398، تا ۳۱ تیر ۱۳۹۹ است.

 کلام آخر

 در نهایت، ارسال به‌موقع و صحیح اظهارنامه مالیات عملکرد برای هر شرکت و فرد حقوقی از اهمیت بالایی برخوردار است. این فرایند نه‌تنها از بروز جریمه‌های مالیاتی جلوگیری می‌کند، بلکه امکان بهره‌مندی از معافیت‌ها و پاداش‌های مالیاتی را نیز فراهم می‌سازد. بنابراین؛ هر شخص حقوقی باید ضمن تکمیل اظهارنامه حقوقی خود در موعد مقرر، توجه ویژه‌ای به اطلاعات وارد شده داشته باشد تا از مشکلات احتمالی در آینده پیشگیری کند.