از سال های گذشته تا عصر حاضر، کنترل حساب ها و صورت های سود و زیان و ثبت و نگهداری اسناد در سیستم حسابداری صورت می گرفته و وظیفه حسابداران بوده است اما جهت اطمینان از صحت اسناد و مدارک مالی تهیه شده توسط حسابداران، به گروهی دیگر از کارمندان نیاز داریم که حسابرسان آن را تشکیل می دهند. مجله سپید ارقام امین، قصد دارد به تفاوت حسابداری و حسابرسی به طور کامل بپردازد، پس برای درک و آگاهی بیشتر از تفاوت حسابداری و حسابرسی در این مقاله همراه ما باشید.
حسابداری، زبان تجارت
تعریف های متعدد و مختلفی برای حسابداری ارائه شده است که در یکی از قدیمی ترین آن ها گفته شده است که: “حسابداری زبان تجارت است.” در سال های اخیر با توسعه فناوری اطلاعات و نگرش سیستمی به سازمان ها و مدیریت آن ها، حسابداری را به عنوان بخشی از سیستم های اطلاعاتی مدیریت، برای تهیه اطلاعات مناسب برای کنترل و تصمیم گیری دانسته اند و بر این اساس در یکی از تازه ترین تعریف ها، حسابداری را به شرح زیر تعریف کرده اند:
حسابداری به عنوان یک سیستم اطلاعاتی، عبارت است از فرآیند تشخیص، اندازه گیری، ثبت و پردازش رویدادهای اقتصادی (مالی) یک سازمان، تهیه اطلاعات لازم و گزارشگری آن به استفاده کنندگان این اطلاعات.
فرآیند تشخیص
در تعریف بالا، فرآیند تشخیص، عبارت است از انتخاب آن دسته از رویدادهایی که به عنوان رویداد اقتصادی یا مالی تلقی می شوند و با سازمان یا موسسه ای که برای آن حسابداری می کنیم، ارتباط دارند. پرداخت دستمزد کارگران و فروش محصول در شرکت رویدادهای مالی هستند ولی تغییر مدیریت تولید این شرکت، یک رویداد مالی نیست.
اندازه گیری رویدادهای مالی
پس از تشخیص رویدادهای مالی، گام بعدی، اندازه گیری این رویدادها به وسیله یک واحد اندازه گیری، یعنی پول است. حسابداری فقط با وقایعی که بتوان آنها را با پول اندازه گیری کرد، سر و کار دارد. به این ترتیب بسیاری از رویدادها و واقعیت های مهم یک سازمان که قابل بیان به زبان پول نیستند در دفاتر مالی آن سازمان ثبت و ضبط نمی شوند. مثلا انتصاب یک مدیر عامل جدید برای شرکت، رویدادی است که قابل اندازه گیری با واحد پولی نیست و از همین رو در سیستم حسابداری وارد نمی شود.
رویدادهای مالی پس از اندازه گیری به واحد پولی، در سیستم حسابداری وارد (یا ثبت) می شوند. اصطلاح ثبت، بیشتر در سیستم های دستی حسابداری مصداق دارد و این مرحله در سیستم های مکانیزه، در حقیقت مرحله ورود اطلاعات خام به سیستم است. ثبت رویدادها بایدبه روشی منظم و با رعایت قواعد و دستور کارهای مشخص و در فرم ها و دفاتری که برای این منظور طراحی شده اند، انجام شود.
پردازش اطلاعات ثبت شده
پردازش اطلاعات ثبت شده، مرحله ای است که در هر سیستم حسابداری از طبقه بندی و تلخیص رویدادها آغاز شده و با توجه به نوع اطلاعات مورد نیاز، بعضی از آن ها به عملیات محاسباتی پیچیده ای نیز تسری می یابند. مثلا محاسبه بهای تمام شده محصولات تولیدی یک شرکت، فرآیند محاسباتی متعددی را طی می کند. امروزه با استفاده از رایانه ها و نرم افزارهای حسابداری پردازش اطلاعات مالی در سیستم های حسابداری با سرعت و دقت بیشتری نسبت به گذشته صورت می گیرد.
فرآیند گزارشگری
فرآیند گزارشگری، یکی از مهم ترین مراحل یک سیستم حسابداری است. اطلاعات مالی از راه ارائه یک سری گزارش های حسابداری در اختیار استفاده کنندگان این اطلاعات قرار می گیرد. معروف ترین گزارش های مالی، عبارت اند از: گزارش های ترازنامه و سود و زیان که به آن ها صورت های مالی نهایی نیز گفته می شود. فرآیند گزارشگری، شامل: تفسیر و تجزیه و تحلیل گزارش ها و اطلاعات مالی است که این بخش از فرآیند حسابداری در سال های اخیر، اهمیت بیشتری یافته است.
حسابرسی، صحت عملیات مالی
حسابرسی فعالیتی است که هدف آن بررسی درستی عملیات مالی و اطلاعات مندرج در دفاتر و گزارش دهی حسابداری موسسه ها است. حسابرسان، چگونگی تشخیص، اندازه گیری و ثبت و گزارشگری رویدادهای مالی موسسه ها را با استفاده از فنون حسابرسی بررسی کرده، رعایت اصول پذیرفته شده حسابداری، قوانین جاری و آیین نامه های مورد اجرا در موسسه ها را در همه این فرآیندها مورد رسیدگی قرار می دهند تا استفاده کنندگان از اطلاعات، نسبت به درستی و قابلیت مقایسه آن ها و مفید بودن این اطلاعات در تصمیم گیری های خود، اطمینان یابند.
تفاوت و وظایف حسابرس داخلی و خارجی
اگر حسابرسان وظایف خود را در قبال مدیران موسسه ها انجام دهند آن ها را حسابرس داخلی می نامند. حسابرسان داخلی جزو کارکنان موسسه بوده و زیر نظر مدیریت وظایف پیش گفته را انجام می دهند. (به منظور کسب اطلاعات بیشتر در مورد حسابرسی داخلی می توانید مقاله مربوط به آن را مطالعه کنید.)
استفاده کنندگان خارجی اطلاعات مالی نیز برای اطمینان یافتن از درستی و کفایت این اطلاعات، حسابرسانی را مامور رسیدگی به دفاتر و عملیات مالی موسسه می کنند که این حسابرسان را حسابرس مستقل یا حسابرس خارجی می نامند.
تفاوت حسابداری و حسابرسی چیست؟
با توجه به تعاریفی که از حسابداری و حسابرسی ارائه دادیم، متوجه می شویم که هرچند موضوع هر دو در رابطه با اطلاعات مالی است و رابطه ی نزدیکی بین آنها وجود دارد اما دو شغل و روش متفاوت هستند که تفاوت های آنها به شرح زیر است:
- هدف از حسابداری اندازه گیری، ثبت و پردازش اطلاعات مالی و تهیه صورت های سود و زیان است؛ اما هدف از حسابرسی تنها کنترل و ارزیابی صحت اطلاعات مالی است.
- حسابداران کارمندان شرکت هستند و اغلب هر روز اطلاعات مالی و معاملات انجام شده را ثبت می کنند در حالیکه حسابرسان ضمنا برای انجام امور حسابرسی از طرف شرکت های دیگر استخدام می شوند و فقط در بازه های زمانی مشخص یعنی پایان سال یا پایان سال مالی گزارش ها و اطلاعات را کنترل و ارزیابی می کنند.
- حسابرسی جزئی از حسابداری نیست، اما یک حسابرس در طی روند حسابرسی، با حسابداری برخورد می کند و امور حسابرسی با آن آمیخته می شود، بنابراین یک حسابرس مستلزم این است که تخصص حسابداری را فرا گیرد، اما یک حسابدار نیازی به داشتن تخصص در زمینه حسابرسی ندارد.
- در انواع حسابداری استانداردهای بین المللی بر تمامی کارهای مالی حاکم است اما در حسابرسی کارها براساس استانداردهای حسابرسی انجام می شود.
- حسابرس فقط اشکالات گزارش ها و اطلاعات مالی را مشخص می کند ولی برعکس حسابداری مشکلات را رفع نمی کند.
به طور خلاصه با مطالعه این مقاله متوجه شدیم که با وجود شباهت های اندکی که بین حسابداری و حسابرسی هست، اما آنها دو تخصص مجزا و متفاوت هستند. در واقع، زمانی حسابرسی (کنترل صحت اطلاعات مالی) انجام می شود که روند حسابداری (تشخیص، اندازه گیری و ثبت رویدادهای مالی) طی شده، و به اتمام رسیده باشد.
اگر به دنبال نرم افزار حسابداری یا حسابرس مالی برای انجام امور حسابرسی شرکت، سازمان و یا فروشگاه خود هستید می توانید امور حسابرسی خود را با اطمینان خاطر به گروه سپید ارقام امین نماینده سپیدار سیستم و راهکاران ابری بسپارید.
جهت مشاوره و دموی رایگان کلیک کنید.
نظرات کاربران